نکات مهم درباره سقط جنین و راه های جلوگیری از آن

سقط جنین مشکلی است که علیرغم پیشرفت های رخ داده در حوزه پزشکی، هنوز راه حلی برای آن یافته نشده است. از این رو، آموزش راه های جلوگیری از سقط جنین می تواند در سلامت و ارتقای کیفیت بارداری موثر باشد. در یک معنای کلی، سقط جنین عبارت است از ختم ناگهانی بارداری در هفته های یا ماه های اول بارداری می باشد و این امر غالبا به صورت ناخواسته رخ می دهد. قابل توجه است که برخی عوامل می تواند در وقوع سقط جنین موثر باشد. اما همه این عوامل قابل پیشگیری نیستند. تقریبا در 10 درصد از بارداری های سالانه شاهد وقوع سقط جنین هستم.اهمیت این موضوع سبب شد روش های اساسی جلوگیری از سقط جنین را بررسی کنیم.

سقط جنین چیست؟

دفع شدن جنین قبل از هفته بیستم بارداری یا زمانی که وزن جنین کمتر یا مساوی از 500 گرم باشد، سقط جنین گفت می شود.

علت سقط جنین

علل متعددی می تواند منجر به سقط جنین شود، اما در این بین برخی از افراد هستند که تصور می کنند تماس جنسی، انجام فعالیت های سنگین و ورزش منجر به سقط نمی شود، در صورتی که چنین نیست و در مواردی می تواند زمینه ساز سقط جنین شود. ولی علت سقط جنین چیست؟ برای آشنایی با علل بروز سقط جنین با ما همراه باشید:

• سن بارداری
• مصرف دخانیات
• اشعه ایکس ناشی از رادیولوژی
• استفاده از داروهای بیهوشی
• داشتن سابقه سقط
• ژنتیک
• بیماری های همچون تیروئید و دیابت
• فشار خون بالا
• بیماری های خود ایمنی
• بیماری ها و مشکلات رحمی
• استرس و اضطراب

علت سقط جنین در سه ماه اول بارداری

تقریبا بیش از 80 درصد از سقط جنین ها در سه ماه اول بارداری اتفاق می افتد. تشخیص علت وقوع این عارضه کمی دشوار است. با این حال، با توجه به بررسی های انجام شده مهمترین دلایل عبارتند از:

• ناهنجاری های ژنتیکی ناشی از اختلالات کروموزومی
• مشکلات انعقاد خون یا سندروم آنتی فسفولیپید
• بارداری خارج از رحم
• مشکلات مرتبط با جفت

علت سقط جنین در سه ماهه دوم بارداری

درصد بسیار کمی از سقط جنین ها در هفته 13 تا 24 (سه ماهه دوم بارداری) اتفاق می افتد. علت اصلی این نوع سقط جنین ها نیز ابتلای مادر به برخی بیماری ها یا شرایط نامساعد بهداشتی و محیطی است. عمده ترین دلایل سقط در سه ماهه دوم بارداری عبارت است از:

• عفونت دهانه یا داخل رحم
• مسمومیت غذایی
• ابتلا به بیماری های مزمن مانند دیابت یا فشارخون
• اختلال غده تیروئید
• اختلال سیستم ایمنی بدن
• مشکلات رحم یا سرویکس
• استعمال دخانیات، مواد مخدر و مصرف مشروبات الکلی
• قرار گرفتن در معرض سموم، حشره کش، رقیق کننده های رنگ و موادی از این قبیل

علت سقط جنین در سه ماهه سوم بارداری

در این دوران، به سقط جنین مرده زایی گفته می شود. عامل اصلی سقط جنین در این دوران، ترکیبی از تمام عوامل در سه ماهه اول و دوم است. اما باز هم نمی توان به صورت قطعی، علت اصلی وقوع سقط در هر دوره از بارداری را تعیین کرد. شایع ترین دلایل سقط در سه ماه آخر بارداری عبارتند از:

• عدم درمان دیابت
• فشارخون بارداری
• عفونت های رحمی
• جداشدن زودرس جفت
• مشکلات بندناف و جفت

راهکارهای اساسی جلوگیری از سقط جنین

در اغلب موارد، به دلیل وقوع ناگهانی این عارضه، راهی برای پیشگیری از آن وجود ندارد. با این حال، متخصصین رعایت برخی موارد را برای کاهش احتمال مرگ جنین و تجربه بارداری سالم توصیه می کنند. این موارد عبارتند از:

مصرف میزان کافی اسید فولیک

کاهش آهن بدن می تواند دلیل موثر در مرگ جنین باشد. بررسی ها نشان داده اند اگر مادران باردار روزانه حدود 400 میلی گرم اسید فولیک مصرف کنند، موثرین گام را در جلوگیری از سقط جنین برداشته اند. البته به یاد داشته باشید اگر مصرف اسید فولیک به همراه ویتامین B6 را قبل از اقدام به بارداری آغاز کنید، نتیجه بهتری به دنبال خواهد داشت.

پیروی از سبک سالم برای زندگی

برای برخورداری از یک بارداری سالم باید عادات و رفتارهای پرخطر را ترک کنید. اگر الکل مصرف می کنید و عادت به استعمال دخانیات یا مواد مخدر دارید، باید حتما قبل از بارداری برای همیشه مصرف این موارد را ترک کنید. مصرف کافئین را به حدود 300 میلی گرم در روز برسانید. اگر داروی خاصی مصرف می کنید باید حتما قبل از بارداری با پزشک معالج خود مشورت کنید. برنامه ورزشی منظم و روزانه را تدوین کنید. به اندازه بخوابید و استراحت کنید. یک رژیم غذایی غنی و سرشار از فیبر، ویتامین، املاح و مواد معدنی را برای قبل و تمام دوران بارداری انتخاب کرده و از آن پیروی کنید.

کنترل وزن

یکی از عمده ترین دلایلی که می تواند موجب مرگ زودهنگام جنین شود، اضافه وزن مادر است. پس بهتر است قبل از بارداری با مشورت یک متخصص به وزن ایده آل برسید. و در دوران بارداری نیز وزن خود را در حالت ایده آل نگه دارید.

حفاظت از بدن در برابر عفونت ها

همانطور که اشاره کردیم، ابتلا به عفونت های مختلف عمده ترین دلیل برای مرگ جنین در سه ماهه دوم وسوم است. به همین دلیل، موثرترین اقدام در جلوگیری از سقط جنین، توجه به سلامتی بدن و رعایت نکات بهداشتی است.

برقراری رابطه جنسی محافظت شده

ابتلا به برخی عفونت های مقاربتی می تواند عواقب جبران ناپذیری در دوران بارداری به دنبال داشته باشد. از این رو، توصیه می شود قبل از اقدام به بارداری با انجام یک آزمایش ساده خون از سلامت خود اطمینان حاصل کنید. به منظور جلوگیری از سقط جنین پیشنهاد می کنیم برای برقراری رابطه جنسی از روش های حفاظت شده استفاده کنید.

علائم سقط جنین

به طور معمول اولین و مهمترین نشانه ی سقط جنین لکه بینی یا خونریزی، دردها یا گرفتگی های ناحیه شکم و ناحیه کمر بروز می کند. یکی دیگر از علائم و نشانه های سقط جنین خروج بافت و مایع از واژن می باشد. سایر علائم سقط جنین عبارت است از:

• کاهش شدید وزن
• خروج مایع یا هر نوع بافت از واژن
• مشاهده خونریزی همراه با خروج بافت و لخته های خون
• ادامه یافتن لکه بینی تا بیش از 3 روز
• کاهش علائم مانند تهوع صبحگاهی یا حساسیت پستان

باید به نکته توجه داشته باشید بروز سقط ممکن است تمام این عوامل را به همراه نداشته باشد. به همین دلیل، باید به محض مشاهده هر یک از این موارد، سریعا به پزشک معالج خود مراجعه کنید.

آیا می توان به محض مشاهده علائم سقط آن را متوقف کرد؟

در بیشتر موارد هیچ راهی برای توقف سقط در حال جریان وجود ندارد. غالبا، علائم سقط زمانی پدیدار می شود که بارداری خاتمه یافته و جنین از بین رفته است. اما در مواردی که علائم نشان دهنده وضعیت هشدار باشند، می توان با انجام برخی موارد مانع از وقوع سقط شد. اگر خانم بارداری با برخی علائم احتمالی سقط به پزشک مراجعه کند، اما پزشک قادر به شنیدن صدای قلب جنین باشد، بارداری ادامه خواهد یافت. در چنین مواردی برای جلوگیری از سقط جنین پزشک توصیه می کند موارد زیر را انجام دهید:

• از برقراری هر نوع رابطه جنسی بپرهیزید
• استراحت مطلق در بستر داشته باشید
• برای بیمار اقدام به تزریق پروژسترون خواهد شد
• برای مادران دارای RH منفی، آمپول رگام تجویز می شود
• بررسی دقیق برای تعیین علت اصلی خونریزی انجام خواهد شد

زمان مناسب بارداری پس از سقط جنین

برخلاف نظر اکثریت افراد که تصور می کنند بایستی پس از سقط مدت زمانی را صبر نمایند و به بدن خود استراحت دهند، بایستی گفت به هیچ عنوان این گونه نخواهد بود و پس از سقط جنین حتی دو هفته بعد امکان تخمک گذاری وجود خواهد داشت و فرد می تواند اقدام به بارداری نمایید.

برای بارداری پس از سقط جنین در صورتی که فرد از لحاظ روحی مناسب باشد می تواند باردار شود و هیچ محدودیت زمانی وجود ندارد. اما قابل توجه است که طبق تحقیقات انجام شده در شش ماه اول پس از سقط جنین قدرت باروری بسیار بالا خواهد بود.

سوالات متداول و نکات طلایی درباره سقط جنین

آیا تست بارداری می تواند سقط جنین را نشان دهند؟

خیر، تست بارداری نمی تواند سقط جنین را نشان دهد، زیرا تست بارداری تا مدت ها در خون مثبت باقی می ماند و در مواردی حتی ممکن است پس از سقط جنین تست های بارداری همچون آزمایش خون و بی بی چک انجام شود و جواب تست مثبت باشد.

آیا پس از سقط جنین بایستی به بیمارستان مراجعه نمایید؟

در صورتی که سقط جنین معمولی باشد و همراه با خونریزی زیاد، مشکلات خاص و درد نباشد نیازی به مراجعه بیمارستان نخواهد بود. ولی اگر خونریزی و درد بسیار زیاد باشد حتما بایستی به بیمارستان مراجعه نمایید.

خونریزی پس از سقط چند روز طول می کشد؟

به طور معمول خونریزی های ناشی از سقط جنین دو تا سه روز به طول خواهد انجامید و خونریزی پس از آن به صورت لکه بینی و خونریزی های کمتر به مدت ده روز طول می کشد. در نهایت بگوییم که رنج خونریزی پس از سقط جنین بین یک تا دو هفته به طول خواهد انجامید.

خطر سقط چنین در چند هفتگی وجود دارد؟

به طور معمول بیشترین خطر احتمال سقط بین هفته شش تا هشت هفته بارداری می باشد، ولی پس از تا دوازده هفتگی همچنان خطر سقط وجود دارد. اما جالب است بدانید که از دوازده تا بیست هفتگی بارداری خطر سقط بسیار کمتر خواهد بود.

چگونه می توان خطر سقط را کاهش داد؟

فردی که تحت نظر متخصص زنان و زایمان می باشد و توصیه های پزشکی همانند مصرف مکمل های آهن و ویتامین ها، انجام آزمایشات لازم، معاینات مخصوص و جلوگیری از عفونت را رعایت می نمایید. می توان گفت با انجام چنین فعالیت های خطر سقط جنین را می توان کاهش داد.

به جز این موارد در افراد بالای 30 – 35 سال که میزان هورمون پروژسترون کم است، استفاده از شیاف های پروژسترونی در سیزده هفته اول بارداری برای پیشگیری از سقط جنین توصیه می شود.

زمان مناسب اطلاع دادن افراد از باداری چه موقع است؟

همان طور که ذکر شد، احتمال سقط جنین در فواصل زمانی هشت تا ده هفته وجود دارد و خطر سقط از دوازده هفته به بعد کمتر می شود، لذا بهتر است پس از دوازده هفتگی موضوع بارداری را به اطرافیان خود اطلاع دهید.

چگونه می توان از سقط مطمئن شد؟

به طور معمول سقط جنین پس از بررسی های لازم مشخص می گردد، آنچه در تشخیص کمک می نمایید انجام معاینات پزشکی و سونوگرافی می باشد و این امر کمک می نمایید تا از باقی نماندن بقایایی بارداری در داخل رحم مطمئن شویم.

چه نوع غذاهایی منجر به سقط جنین می شود؟

یکی از سوالات شایع در میان تمامی زنان باردار این است که چه نوع غذاهایی منجر به سقط جنین می شود؟ غذاهایی که برای بارداری مضر هستند بایستی مصرف نشود که این نوع غذا ها عبارت است از:

گوشت، مرغ و تخم مرغ ناپخته، لبنیات غیر پاستوریزه نشده و ماهی هایی که جیوه بالایی دارند، تمامی این نوع مواد غذایی با جود باکتری های خاصی می تواند منجر به سقط شوند.

آیا امکان دارد خونریزی های سقط قطع و وصل شود؟

بله ممکن است خونریزی های سقط جنین به مدت چند روز قطع و وصل شود سپس سقط جنین اتفاق افتد.

مراقبت های لازم پس از سقط چنین چیست؟

یکی از مهمترین توصیه هایی که بایستی فرد به آن دقت نمایید این است که برای مدت زمانی از برقراری تماس جنسی اجتناب ورزند. چکاپ های دوره ای را فراموش نکنند تا از عفونت و عوارض این چنینی بتوان پیشگیری نمود.

اولین قاعدگی پس از سقط چه زمانی اتفاق می افتد؟

اولین قاعدگی ممکن است بین چهار تا شش هفته پس از سقط جنین اتفاق افتد، در صورتی که بیش از شش هفته به طول انجامید حتما به متخصص زنان و زایمان مراجعه نمایند.

نکات پایانی

سقط جنین به دلایل متعددی اتفاق می افتد که در این بین انجام برخی توصیه ها همچون استراحت کافی، به دور از استرس، داشتن فعالیت های ورزشی با توصیه پزشک، پرهیز از مصرف دخانیات و انجام توصیه های پزشکی می تواند از بروز آن پیشگیری نمایید.

در پایان بگوییم که، اگر شما باردار هستید توصیه های پزشکی و چکاپ های دوره ای را فراموش نکنید. برای داشتن بارداری سالم مراجعه منظم به متخصص زنان و زایمان داشته باشید و در صورت داشتن هر گونه سوال با ما تماس بگیرید و یا به قسمت انتهای صفحه مورد نظر مراجعه نمایید و سوالات خود را از ما بپرسید.